“Is er iets te doen aan haaruitval bij mannen?”

Eén van de meest gestelde vragen bij de Intermedica Kliniek: “Is er iets te doen aan haaruitval bij mannen?” Ongeveer 70% van alle mannen krijgt ooit te maken met een vorm van kaalheid of haaruitval, variërend van een lichte vorm tot volledige kaalheid. Behalve een erfelijke aandoening kan kaalheid ook andere oorzaken hebben. Extreme stress-situaties bijvoorbeeld kunnen leiden tot bovenmatig haaruitval. Ook een ziekte kan er de oorzaak van zijn dat uw lichaam haar zal afstoten. Een goede diagnose is van essentieel belang voor de keuze van een behandeling en de voorspelling van het behandelresultaat. De dermatologen van de Intermedica Kliniek adviseren u bij haaruitval en informeren u graag over de behandelmogelijkheden die er zijn voor mannen met haaruitval.
Wilt u een persoonlijk consult met een dermatoloog over uw haarprobleem, maak dan een afspraak.

Er is geen enkel ander orgaan dat het zelfbeeld zo sterk beïnvloedt als het haar. (Ids Boersma)

De meest voorkomende oorzaken voor overmatig haaruitval bij mannen zijn:

Erfelijke aanleg voor kaalheid (Alopecia androgenetica)

Wat in de volksmond gewone of klassieke kaalheid wordt genoemd, heet in de geneeskunde alopecia androgenetica. Haarverlies door alopecia androgenetica is een proces dat –naast erfelijkheid- wordt beïnvloed door ras, geslacht, leeftijd en hormoonhuishouding. Bij mannen komt erfelijke kaalheid tot uiting bij de slapen en op de kruin. Het haar wordt dunner en geleidelijk ontstaat een verbinding van de kalende slapen met de kruin.

Wat is de oorzaak van erfelijke kaalheid bij mannen?

Ieder mens beschikt van jongs af aan over circa 150.000 haarzakjes, ook wel follikels genoemd. Daaruit groeien haren die gemiddeld vier jaar in de hoofdhuid blijven voordat ze uitvallen. Omdat elke follikel ongeveer 25 keer een haar kan voortbrengen zou een mens 100 jaar moeten kunnen worden met een volle bos haar. Dat veel mannen al op jeugdige leeftijd kaalheid vertonen heeft te maken met de (erfelijk bepaalde) mate van gevoeligheid van bepaalde haarzakjes voor het hormoon dihydrotestosteron (DHT). Dit DHT wordt onder invloed van een enzym (5-alpha-reductase, type I en II) gevormd uit het hormoon testosteron. Het DHT bindt zich aan de androgeenreceptor (een ´biologisch magneetje´) van het haarwortelzakje, dat daardoor minder goed doorbloed wordt. De groeifase van de haar verkort daardoor van drie à vijf jaar tot slechts enkele maanden en het haarwortelzakje sterft versneld af. Als dit proces zich bij veel haarzakjes voordoet, wordt de haardos steeds dunner en zal uiteindelijk kaalheid optreden. Het aantal androgeenreceptoren dat een mens heeft is genetisch bepaald en dat verklaart mede waarom sommige mensen wel en anderen niet kaal worden.

De behandeling van alopecia androgenetica

Voorkom kaalheid met finasteride of dutasteride

Bij het voorkomen van erfelijke kaalheid (alopecia androgenetica) spelen finasteride en dutasteride een belangrijke rol. Finasteride en dutasteride blokkeren de omzetting van testosteron naar dihydrotestosteron, waardoor haaruitval normaliseert en dunne haren weer dikker, langer en donkerder worden.

Deze afbeelding illustreert het effect van twee jaar dutasteride-gebruik bij haaruitval door erfelijke kaalheid.

Behalve finasteride en dutasteride zijn er meer middelen om haaruitval te remmen. Hieronder ziet u die met een wetenschappelijk bewezen werking. Onze artsen kunnen bepalen welk geneesmiddel voor u het meest geschikt is.

Geneesmiddel	Werking
Minoxidil	Bloeddrukverlagende haarlotion, remt haaruitval
Aminexil	Lotion, voorkomt verbindweefseling rond haarzakjes, daardoor betere bloedvoorziening

Finasteride	Blokkeert de omzetting van testosteron in DHT, voorkomt daarmee haarverlies
Dutasteride	Blokkeert de omzetting van testosteron in DHT, voorkomt daarmee haarverlies

Haaruitval door ‘stress’ (Telogeen effluvium)

Deze vorm van haaruitval kan een gevolg zijn van fysieke of psychische stress, zoals hoge koorts, infecties, bloedarmoede, een operatie, een ongeval, emotionele problemen, een streng dieet, alcoholmisbruik. De haarwortel stopt met groeien en trekt zich versneld terug in de rustfase van de haargroeicyclus. De haren vallen meer en gemakkelijker uit dan ‘normaal’ bij het borstelen of bijvoorbeeld wanneer de handen door het haar worden gehaald. Haaruitval door telogeen effluvium is tijdelijk. De haren groeien meestal na circa zes maanden weer terug. In sommige gevallen is er sprake van een chronisch telogeen effluvium en houdt het overmatige haarverlies vele maanden tot zelfs jaren aan. Als u meer dan de gemiddelde 100 haren per dag verliest heeft u mogelijk te maken met een telogeen effluvium.

De behandeling van telogeen effluvium

U kunt het natuurlijk herstel van uw haren ondersteunen door uw gezonde, dagelijkse dieet aan te vullen met een voedingssupplement, bijvoorbeeld TrixBasic dat speciaal voor dit doel werd ontwikkeld.
U vindt meer informatie op www.trixbasic.nl. Trix Basic is via deze link (klik) te bestellen in onze webwinkel.

Pleksgewijze kaalheid (Alopecia areata)

alopecia_areata Haaruitval treedt op in de vorm van ronde of ovale plekken is er sprake van pleksgewijze kaalheid (alopecia areata), waarbij de huid niet verlittekent. Deze vorm van kaalheid wordt veroorzaakt door een storing in het afweersysteem. Het verloop van pleksgewijze kaalheid is niet voorspelbaar. Elk behaard gebied van de huid kan aangedaan worden, met uitzondering van grijze haren. Het beloop is onvoorspelbaar. Het ziektebeeld is geeft geen lichamelijke klachten maar leidt vaak tot bezorgdheid en angst bij de patiënt en de familie. De ronde plekken kunnen groter worden, maar ook kleiner. De kale plekken kunnen weer geheel begroeid raken met haren, maar ook een gedeeltelijke dunne begroeiing is mogelijk. Als de kale plekken verdwijnen kunnen deze over een lange reeks van jaren wegblijven, maar kunnen ook na enkele maanden terugkeren.

Wat is de oorzaak van alopecia areata?

De afweer richt zich normaliter tegen lichaamsvreemde stoffen en organismen zoals virussen, bacteriën en splinters. Door een verandering in het afweersysteem richt de afweer zich plotseling op de lichaamseigen haarzakjes die daarbij de haren verliezen. Er ontstaan kale plekken. Aanvankelijk blijft de aanwezigheid van de haarzakjes in de kale huid waarneembaar, maar naarmate de afwijking langer voortduurt worden de haarzakjes kleiner. Alopecia areata komt voor bij ongeveer één op de 500 Nederlanders. Vrouwen hebben het vaker dan mannen en het komt vaker voor op jeugdige leeftijd dan op oudere leeftijd. Van alle alopecia areata patiënten heeft 60% de eerste aanval onder de leeftijd van 20 jaar. De oorzaak van alopecia areata is niet geheel bekend. Waarschijnlijk is er sprake van meer dan één oorzakelijke factor. De aandoening blijft afwezig zolang minimaal één van de oorzakelijke factoren afwezig is. Mogelijke oorzakelijke factoren zijn auto-immuun schildklierlijden, vitiligo, psychiatrische stoornissen en pathologische stress. Niet alle factoren zijn echt bewezen. Stress, bijvoorbeeld, wordt algemeen aangemerkt als een van de oorzakelijk factoren maar hiervoor is nooit wetenschappelijk bewijs geleverd.

Klinisch beeld van alopecia areata

De meest voorkomende vorm van alopecia areata is de pleksgewijze vorm (afb. 1). Er ontstaan ronde of ovale kale plekken op de hoofdhuid, de huid van de baard of de armen. Als er veel van deze plekken zijn die ook met elkaar in verbinding staan is er sprake van alopecia areata subtotalis (afb. 2). Deze kan overgaan in een alopecia areata totalis als de gehele hoofdhuid onbehaard is (afb. 3). Als daarnaast ook haren op andere delen van de huid zijn verdwenen (wenkbrauwen, wimpers, armen, benen, oksels, schaamstreek) spreekt men van alopecia areata universalis. Een bijzondere expressie is de vorm waarbij het haaruitval / haarverlies vanuit de nek naar boven voortschrijdt. Dit is een alopecia areata ophiasis (afb. 4).
Als het proces beperkt blijft tot één of enkele kale plekken valt het haarverlies niet zo op. Kenmerkend voor een acute alopecia areata (sub)totalis (afb. 5a) is de gelijktijdige uitval van extreem veel haren. Meteen na uitval van de haren toont de huid onder de microscoop duidelijke de uittreedplaatsen van de haren met daarbij vaak zogenaamde uitroepteken haren. Dit zijn haren met een lengte van enkele millimeters die aan de huidzijde dunner zijn dan aan het uiteinde (afb. 5b).

De diameter van de uittreedplaatsen is representatief voor de grootte van de haarzakjes. Hoe kleiner de uittreedplaatsen des te kleiner de onderliggende haarzakjes. Door de diameter van de uittreedplaatsen te volgen kan inzicht worden verkregen in de snelheid van het proces. Als het haarzakje door de auto-immuunreactie kleiner wordt, wordt ook de uittreedplaats kleiner. Het kleiner worden van de diameter van de uittreedplaatsen is van belang voor de beslissing om een actieve behandeling te starten. Afb. 6 toont het volledige herstel bij ongewijzigde grootte van de haarzakjes. Als bij aanvang van de behandeling de haarzakjes al verkleind zijn is volledig herstel niet meer mogelijk. De nog aanwezig haarzakjes zullen slechts korte, dunne haren produceren (afb. 7).

De behandeling van alopecia areata

De behandeling is in eerste instantie gericht op het inkaderen van de problematiek, het reduceren van de angst en stress en het vastleggen en monitoren van de aandoening. Als de aandoening na één jaar niet in remissie is kan een actieve behandeling worden overwogen. Een actieve behandeling kan sneller worden overwogen als blijkt dat veel haarfollikels in de loop van het eerste jaar substantieel kleiner worden. Om het verloop van de aandoening in het eerste jaar te volgen worden overzichtsopnamen en microscopische beelden van de haarloze plekken gemaakt. Op de microscopische beelden wordt de diameter van de uittreedplaats van de haren bepaald. Bij een afname van de diameter van de uittreedplaats neemt ook de diameter van het haarzakje af. Hoewel onduidelijk is welke oorzakelijke oorzaken precies een rol spelen bij alopecia areata worden in de literatuur aanwijzingen gevonden dat de aanvulling van de normale voeding behulpzaam kan zijn bij het herstel van de aandoening. Het gaat daarbij om de vitaminen B5, B6, B8 en B12, ijzer (tweewaardig) en zink om het proces van alopecia areata te stoppen en herstel positief te conditioneren. Bij een herstel moet de huid plotseling veel haren aanmaken waarvoor specifieke stoffen zijn benodigd. Om een tekort aan deze stoffen te voorkomen wordt de voeding aangevuld met isoflavone, betasitosterol en L-cysteine. De activiteit van de aandoening wordt beoordeeld: wordt progressie, stabilisering of remissie verwacht. Als progressie of stabilisering van de afwijking wordt verwacht kan gekozen worden voor een behandeling. Bij de keuze van de behandeling(en) is de leeftijd van de patiënt van belang. Dit resulteert in het volgende beslis- en behandelschema:

Behandelschema bij alopecia areata

De behandeling van alopecia areata is afhankelijk van meerdere factoren. U ziet een schematische weergave op deze pagina (klik). Een persoonlijk behandelplan wordt altijd besproken met een van onze dermatologen en kan afwijken van dit schema.

Kaalheid door verlittekening (Cicatriciële alopecie)

Cicatriciële alopecie is de verzamelnaam voor aandoeningen van de hoofdhuid waarbij ernstige schade aan de haarfollikels en littekenvorming op de hoofdhuid optreedt.
Schimmelinfecties en bacteriële infecties (folliculitis) zijn hier voorbeelden van.